Jesteśmy dorośli - traktujmy się poważnie. 5 zmysłów. O dorosłości
|
Nastolatkowie, nastolatki i dorosłe osoby z niepełnosprawnościami często w społecznym postrzeganiu na zawsze pozostają dziećmi - modelowanie głosu, obdarowywanie nieadekwatnymi do wieku prezentami, nadużywanie zdrobnień, zwracanie się po imieniu bez uwzględniania formuły pan/pani, kierowanie pytań do opiekunów, głaskanie po głowie przez obce osoby i inne formy skracania dystansu społecznego - to tylko niektóre przykłady sytuacji wywołujących poczucie dyskomfortu.
Osoby z niepełnosprawnościami mogą mieć trudności w wypowiadaniu się, komunikowaniu czy przemierzaniu przestrzeni. Mogą potrzebować wsparcia w niektórych, a czasem w prawie wszystkich obszarach życia. Jednak niepełnosprawność nie wyklucza dorosłości. Może w niektórych przypadkach hamować czy utrudniać dojrzewanie i rozwój, ale ich nie zatrzymuje. O tym mówi kampania społeczna Jesteśmy dorośli, traktujmy się poważnie w ramach projektu 5 zmysłów.
Dostrzegajmy wiek osób, z którymi rozmawiamy bez względu na stopień ich sprawności. Pytajmy o potrzeby i wspierajmy wszędzie tam, gdzie jest to pożądane i konieczne, a pozostawiajmy wolność i decyzyjność tam, gdzie to tylko możliwe. Respektujmy obszary autonomii i niezależności, okazujmy szacunek, wzmacniajmy podmiotowość i wspierajmy działania emancypacyjne. – mówi Paulina Skorupska – jedna z kuratorek projektu 5 zmysłów.
Kampania społeczna wieńczy 10. edycję projektu 5 zmysłów. O dorosłości oraz cykl warsztatów twórczych Pracowni: Chcemy całego życia! Jej temat został wybrany i sformułowany przez uczestników i uczestniczki zajęć artystycznych – osoby z niepełnosprawnościami.
Każda z edycji 5 zmysłów, opatrzona była idiomem: słowem-kluczem, otwierającym pole do dyskusji na tematy silnie obecne w społecznym dyskursie dotyczącym niepełnosprawności. W ubiegłych latach rozmawiano o dyskryminacji, ubezwłasnowolnieniu i wolności osobistej, o byciu rodzicem i opiekunem, o inkluzji społecznej i kulturze egalitarnej... W 10. edycji najważniejsza jest dorosłość. W tym haśle mieści się szacunek i niezależność, obecność osób z niepełnosprawnościami w społecznej dyskusji.
Kuratorka 5 zmysłów – Zuzanna Głowacka – tak mówi o swoich doświadczeniach przy pracy nad projektem: Cierpię na chroniczne poczucie niedoskonałości. Myślę o sobie, że powinnam więcej rozumieć, wyraźniej czuć, uważniej słuchać i obserwować, dzielić się swoją obecnością. W tej niedoskonałości dostrzegam też potencjał. Od sześciu lat popycha mnie ona do tworzenia społeczno-artystycznego projektu 5 zmysłów. To jak uzależnienie. Co roku wracam z nowymi pomysłami, chcę prowokować siebie i innych do spotkań, do opuszczania własnej strefy komfortu, do wymiany wrażliwości i twórczej energii, do wypowiadania się na istotne społecznie tematy. Mam wtedy przez chwilę poczucie, że wydarzyło się coś dobrego, że na sekundę zmienił się świat. I chociaż nadal czuję się niedoskonała, to chcę więcej. I nie mogę już przestać.
W tym roku w ramach 5 zmysłów przygotowano 15 warsztatów dla osób z niepełnosprawnościami w całej Wielkopolsce. Większość zdążyła się odbyć przed wprowadzeniem obostrzeń pandemicznych.
W WTZ w Wągrowcu powstał cykl etiud wideo, będący refleksją nad dorosłością jako miejscem w społeczeństwie, przestrzenią do bycia potrzebnym, miejscem pracy. W Poznaniu, w Warsztatach Terapii Zajęciowej „Ognik” uczestnicy i uczestniczki zabawili się w reporterów i nagrali mini-wywiady o dorosłości, Patryk Piłasiewicz w Goślińskim Stowarzyszeniu Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych WTZ w Murowanej Goślinie, nawiązał do wspomnień z dzieciństwa: powstało dzieło muzyczne - utwór improwizowany przez uczestników i prowadzącego. Fotograf Marek Lapis z uczestnikami Warsztatów Terapii Zajęciowej w Odolanowie stworzył kolekcję zdjęć na krążkach drzewnych zatytułowaną: „Już dorosły, czy jeszcze wewnętrzne dziecko”.
Rok temu, podczas 9. edycji 5 zmysłów ukazała się publikacja "Atlas dla kultury. Jak udostępniać wydarzenia kulturalne osobom z niepełnosprawnościami?" To siedem zeszytów, które pomogą organizatorom wydarzeń kulturalnych spojrzeć na ich dostępność z perspektywy osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Na bazie Atlasu w tym roku przygotowano serię warsztatów on-line kierowanych do pracowników poszczególnych instytucji kultury: teatrów, bibliotek, kin, muzeów, estrad muzycznych, domów kultury i NGO.
Dokładnie dekadę temu, pijąc herbatę w kuchni, wspólnie z moją siostrą, zastanawialiśmy się nad pierwszą edycją 5 zmysłów. Projekt pod hasłem Audiodeskrypcja odbył się we współpracy z Muzeum Narodowym w Poznaniu, a jego zwieńczeniem była sensoryczna wystawa dla osób niewidomych – przypomina Paweł Gogołek pomysłodawca projektu 5 zmysłów. – Każdą edycję kończyłem słowami: „do zobaczenia za rok!” mając głębokie poczucie misji: promowania idei kultury dostępnej. Dzisiaj już wiem, że 10 odsłona projektu jest ostatnią, ale nie oznacza to wcale, że 5 zmysłów się kończy. Ten projekt dalej inspiruje innych. Dookoła widzę wiele wydarzeń, które są bezpośrednim przedłużeniem naszych działań. Obserwując to, jestem spokojny. Znowu mogę Państwu powiedzieć „do zobaczenia”… tym razem przy kolejnych projektach - dodaje Gogołek.
W ciągu dziesięciu lat działalności projekt 5 zmysłów był wielokrotnie doceniany: 5 zmysłów. Audiodeskrypcja (2011) otrzymało prestiżową nagrodę "Sybilla" oraz nagrodę Grand Prix "Izabella"; finałowy spektakl 5 zmysłów. Ekspresja (2014) – Niech nigdy w tym dniu słońce nie świeci w reż. Rafała Urbackiego nagrodzono w programie Teatr Polska; kampania AMS przygotowana w ramach 8. edycji 5 zmysłów o wolności doczekała się nagrody mieszkańców Poznania i wyróżnienia w dziedzinie "kultura" w konkursie na Najlepszą Poznańską Inicjatywę Pozarządową INICJATORY, a także wyróżnienia w konkursie "Wielkopolska Otwarta dla Osób z Niepełnosprawnościami". Doceniono też Atlas dla kultury - dostał II nagrodę w konkursie Poznań Dostępny: kategoria Innowacje.
———-
Organizatorem projektu 5 zmysłów jest Stowarzyszenie Edukacyjne MCA, współorganizatorem Centrum Kultury Zamek. Projekt jest dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, Miasta Poznania i Powiatu Poznańskiego.
Galeria
