30 lat Ratajskiej Telewzji Kablowej

Jest początek lat 90-tych. Powstają pierwsze komercyjne telewizje w Polsce, a na Ratajach, Chartowie i Żegrzu budują się bloki, do których wprowadza się coraz więcej osób potrzebujących nie tylko własnego M, ale także okna na zachodni świat. Zauważają to twórcy lokalnej kablówki i instalacji azartowskich, na czele z Janem Rozpłochowskim, dyrektorem „Elpanu” i Henrykiem Paluszkiewiczem, pierwszym prezesem Telewizji RTK „Elsat”. Historia telewizji to bowiem nie tylko twórcza praca dziennikarska, ale przede wszystkim stworzenie pierwszej w Poznaniu tak dużej sieci kablowej, bez której redakcja nie mogłaby wówczas istnieć. Początek lat 90. to także czas, gdy Polacy uzyskali dostęp do telewizji satelitarnej. I choć nie każdego było stać na zakup anteny, na Ratajach znalazł się sposób, żeby temu zaradzić.

„Elpan”, „Elsat” i stacje czołowe

RTK „Elsat” powstawało w momencie, kiedy niezależna telewizja właściwie nie istniała. Początek lat 90-tych to czas, kiedy zaczęły pojawiać się anteny satelitarne, a wraz z nimi legalne prywatne telewizje i radio. Na Ratajach kablówka zaczęła pojawiła się około 1990 roku.
– Sieci telewizji kablowej w Polsce zaczęły powstawać w sposób niekontrolowany. Był to okres przełomu politycznego w Polsce. Wszyscy ludzie chcieli odbierać programy zagraniczne w możliwie najszybszy sposób. Kiedy programy satelitarne pojawiły się w dostatecznej liczbie, wszędzie w Polsce do istniejących wówczas instalacji, tak zwanych azartowskich, starano się wprowadzić jeden czy dwa kanały telewizji satelitarnej – opowiadał Henryk Paluszkiewicz, pierwszy prezes RTK „Elsat”, w programie „Jubilatka nadal atrakcyjna”. Program był emitowany w RTK „Elsat” i powstał z okazji dziesiątych urodzin telewizji. Autorami audycji była Elżbieta Rozpłochowska, pierwsza redaktor naczelna RTK „Elsat” oraz Jerzy Bogdanowski, dziennikarz, podróżnik, miłośnik języka.

Efekt wprowadzania kolejnych kanałów telewizyjnych był taki, że po prostu zaczęło brakować miejsca. Twórcy telewizji kablowej budowanej po prawej stronie Warty wpadli więc na pomysł, aby na osiedlu Orła Białego powstała kablówka. Kierownik chętnie przyłączył się do wdrożenia innowacyjnego wówczas projektu. – Chcieliśmy zapewnić sobie właściwy nadzór, więc postanowiliśmy zgłębić temat i wdrożyć go – mówił wówczas Jan Wosewicz, kierownik osiedla Orła Białego. Na osiedlu powstała pierwsza stacja czołowa, a niedługo później kolejna, tym razem na osiedlu Bohaterów II Wojny Światowej. Dzięki tej inwestycji mieszkańcy osiedli Bohaterów II Wojny Światowej, Armii Krajowej i Rzeczypospolitej również mogli oglądać programy polskie i zagraniczne transmitowane w kablu. Sieć kablową budowała wówczas firma „Elpan”. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Osiedle Młodych” założyła z nią spółkę o nazwie „Elsat”. Do fuzji doszło po to, żeby koordynować pracę telewizji na pozostałych osiedlach. I tak oto powstała ogólno-ratajska sieć telewizji kablowej.

Oświecenia 59

Stacja czołowa z osiedla Orła Białego przeniesiona została na osiedle Oświecenia 59, gdzie funkcjonuje do dziś RTK. Od tej pory sieć RTK „Elsat” docierała już na wszystkie osiedla zarządzane przez spółdzielnię.
– Mieszkańcy mogą oglądać obraz dwóch stacji krajowych – TVP 1, TVP2 oraz lokalnej TV-ES, dwadzieścia kanałów telewizji satelitarnej i jeden kanał zarezerwowany dla programu lokalnego – mówił Rozpłochowski. W ramach programu lokalnego emitowane były wówczas filmy fabularne z licencją, tłumaczone na język polski.

Daty

Ratajska Telewizja Kablowa „Elsat” formalnie powstała w 1992 roku. 14 lipca 1992 roku został podpisany akt notarialny stwierdzający zawarcie umowy spółki. Przedmiotem działalności była m.in. budowa i użytkowanie sieci telewizji kablowej, promocja, realizacja działań kulturalno-oświatowych, reklamowych i wydawniczych. 13 października 1992 roku „Elsat” wpisano do rejestru, a 15 lutego 1993 roku do skarbówki. Od tego momentu w naszej dzielnicy w kablu można było oglądać nie tylko „Jedynkę”, „Dwójkę” i regionalny ośrodek TVP, ale także kanały zagraniczne.

Redakcja

Obok budowy sieci telewizji kablowej powstała także redakcja Ratajskiej Telewizji Kablowej „Elsat”. Jej pierwszą redaktor naczelną była Elżbieta Rozpłochowska.
– Zaczęło się od telegazety. Pierwsza stacja czołowa, zupełnie prowizoryczna, zaistniała na osiedlu Orła Białego w desce na dziesiątym piętrze. Codzienne podróże windą miałam wpisane w harmonogram. Zaczęliśmy tworzyć pierwszą telegazetę na Amidze. Wymagało wielu zabiegów, żeby w ogóle stworzyć program z informatykiem – mówiła Rozpłochowska – pierwsza kierownik redakcji RTK w programie „Jubilatka nadal atrakcyjna” w 2003 roku. Telegazeta na początku lat 90-tych cieszyła się dużą popularnością, dlatego w stacji czołowej na os. Bohaterów II Wojny Światowej powstała druga telegazeta. – Jedna z nich z kodowanym teletekstem była dostępna na tzw. kanale multipip – z wieloma okienkami programów dostępnych w ofercie. Druga to kanał planszowy, na którym o danej godzinie startował program lokalny. – przypomina Krzysztof Ćmielewski, operator i montażysta RTK. Jednak redaktorom nie wystarczyła tylko realizacja telegazety. Brakowało im serwisu informacyjnego.

Aktualności Ratajskie

Pierwsze wzmianki dotyczące „Aktualności Ratajskich” datuje się na rok 1994. Telewizję tworzyli wówczas wspomniani wcześniej redaktor Rozpłochowska i Jerzy Bogdanowski oraz operator Dariusz Smoliński.
– Na początku Aktualności powstawały raz na dwa tygodnie w poniedziałki – przypomina Elżbieta Rozpłochowska w „Jubilatce”. Powtórki Aktualności były emitowane cały tydzień. Informacji było jednak coraz więcej, zaczynało brakować miejsca, a więc redakcja stworzyła zupełnie oddzielny kanał dla programu lokalnego. – Rozdzieliliśmy program i telegazetę na dwa kanały. Tą metodą powstało WTK, które emitowało program lokalny dla czterech telewizji dzielnicowych. To były cztery okienka dziennie, po pół godziny dla każdej z nich – mówi Elżbieta Rozpłochowska. WTK powstało w 1996 roku. RTK miała wówczas swoje wejścia o godzinie 10:30, 14:30, 16:30 i 22:00.

Program RTK

W programie były nie tylko „Aktualności Ratajskie”, emitowane były także programy z podróży Jerzego Bogdanowskiego, „Magazyn Spółdzielcy” – dotyczący działalności rad osiedli, „Ja to załatwię” – wywiady z radnymi oraz audycje okolicznościowe. Lokalnych spraw było coraz więcej, więc potrzebne były ręce do pracy. W 2000 roku na tworzone wówczas stanowisko montażu komputerowego został zatrudniony Krzysztof Ćmielewski – operator kamery i montażysta. Od początku swojej kariery w RTK tworzy materiały do Aktualności Ratajskich i programu „Nasze Bezpieczeństwo”. – Magazyn ten w latach dwutysięcznych był na tyle popularny w naszej sieci, że produkowaliśmy go dwa razy w miesiącu – mówi Krzysztof Ćmielewski. Program kulturalny z kolei od 2004 roku do dziś realizuje Tomasz Macowicz. – Kiedy zaczynałem swoją pracę w RTK, realizacja programu kulturalnego wynikała z potrzeby domów kultury. Współpraca, którą wtedy wypracowaliśmy, trwa do dziś – mówi Tomasz Macowicz. Początkowo program nazywał się „Kultura pod ręką”, a w 2016 roku zmienił nazwę na „Ratajski Fyrtel Kultury”. Tomasz Macowicz tworzy także obrazy do Aktualności Ratajskich, programu „Psy, koty i my”, „Mój Poznań, Moja Wielkopolska”, „Czas na OFF”, a także okolicznych programów na zlecenie. Przez wiele lat na antenie był emitowany program ekologiczny „Natura” czy kultowa już audycja „Spacerkiem przez Poznań” Jerzego Bogdanowskiego i Marka Rezlera. Po śmierci redaktora Bogdanowskiego, program zmienił nazwę na „Mój Poznań, moja Wielkopolska”, który najpierw z Markiem Rezlerem prowadził nieżyjący już Jacek Hałasik, a dziś – Bartosz Świergiel.

Na swoim kanale

Emisja programów na antenie WTK trwała do 2006 roku. Wówczas RTK przejęła Inea. – Rozdzielenie z WTK zostało wymuszone ustawą o radiofonii i telewizji. Dwa podmioty nie mogły nadawać na jednej koncesji – tłumaczy Tomasz Macowicz. W 2007 roku redakcja zaczęła nadawać w ramach nowej koncesji i odłączyła się od telewizji WTK. Dekadę później zaszły kolejne zmiany. – Automatyzacja emisji pozwoliła na poszerzenie ramówki programu lokalnego o kolejne cztery pory, o godzinie 8:00, 12:00, 18:00 i 20:00. Kanał planszowy został zastąpiony widokiem z ronda Rataje. Od 2021 roku widzowie, oglądając rondo, mogą posłuchać Radia Pogoda – mówi Krzysztof Ćmielewski.

Osobowości

W Ratajskiej Telewizji Kablowej pracował Krzysztof Czub, znany dziennikarz Telewizji WTK, Filip Borowiak, obecny rzecznik Poznańskich Ośrodków Sportów i Rekreacji, Kuba Klawiter, redaktor TVN i youtuber. Od 2009 roku w RTK pracuje Jarosław Imburski. – Gdy zacząłem pracować w RTK, nie zdawałem sobie jeszcze sprawy z tego, jak dużym organizmem są ratajskie osiedla. Przez szereg lat jako RTK walczyliśmy z zakusami deweloperów o utrzymanie na Ratajach ładu urbanistycznego i myślę, że po części się to udało. Uważam też, że mieszkańcy tej dzielnicy mają o co walczyć, a Ratajska Telewizja Kablowa dokłada swoją cegiełkę, aby utrzymać ich standard życia oraz integrować społeczność lokalną. Integracja na tak dużym osiedlu jest szczególnie ważna, a media lokalne zawsze pomagają w tej kwestii – mówi Jarosław Imburski, reporter i wydawca RTK, autor programu „Nasze Bezpieczeństwo”.

Przyszłość?

Program Ratajskiej Telewizji Kablowej od 2008 roku dociera do ponad 33 tysięcy gospodarstw domowych, na terenie zamieszkałym przez prawie 100 tysięcy mieszkańców Poznania. RTK można znaleźć w dekoderach Inei na kanale 803, programy można oglądać także poprzez stronę www.rtk.poznan.pl oraz na YouTube. Do dziś na antenie kablówki wyemitowanych zostało ponad 4770 programów. Obecnie tworzy je dwóch dziennikarzy i dwóch operatorów, trzech ekspertów (program „Mój Poznań, Moja Wielkopolska” i „Czas na OFF”), a także prezes spółki PHU Rataje, która nadzoruje pracę RTK i Gazety Ratajskiej.
– Funkcję prezesa objęłam w połowie ubiegłego (2022, przyp. red.) roku, więc nadal wszystko jest dla mnie nowe. Muszę przyznać, że zarządzanie spółką, nawet małą, to bardzo odpowiedzialne zadanie, więc z pokorą podchodzę do wielu spraw. Tym bardziej się cieszę, że cała ekipa redakcyjna RTK, czyli Wioletta, Jarek, Tomek i Krzysztof są bardzo pomocni. Dziękuję im za to. Mam nadzieję, że nasza współpraca przyniesie wiele dobrego i wspólnie będziemy dążyć do rozwoju RTK – podsumowuje Julia Tritt-Stachowska, prezes PHU „Rataje”.